Pomoc społeczna

Informacje ogólne

Pomoc społeczna od dnia 1 maja 2004 r. funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Główne cele pomocy społecznej:

wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie – w miarę możliwości – do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,
zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,
zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia,
zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie,
integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,
stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.

Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z poniższych okoliczności.

Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy o pomocy społecznej):

ubóstwa,
sieroctwa,
bezdomności,
bezrobocia,
niepełnosprawności,
długotrwałej lub ciężkiej choroby,
przemocy w rodzinie,
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze,
trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
alkoholizmu lub narkomanii,
zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
klęski żywiołowej lub ekologicznej.

W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Kryterium dochodowym od 01.01.2022r. dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nieprzekraczający kwoty 776 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 600 zł (art. 8 ustawy).

Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń (art. 13 ustawy o pomocy społecznej).

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń,
pracy socjalnej,
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Z podaniem wyjaśniającym problem należy zgłosić się do pracownika socjalnego w rejonie opiekuńczym.

pracownik socjalny odwiedza osobę lub rodzinę starającą się o pomoc w jej miejscu zamieszkania przeprowadzając wywiad środowiskowy. Poznaje jej położenie i na tej podstawie planuje pomoc.
koniecznie trzeba przedstawić dokumenty potwierdzające dochody oraz dołączyć inne wymagane zaświadczenia.

Wykaz rejonów opiekuńczych

Rejon	Miejscowość
Rejon Opiekuńczy I Ewa Rychter	Mikulin Słodków Drugi Słodków Trzeci Stróża Kolonia
Rejon Opiekuńczy II Kamila Wojewoda	Dąbrowa Bór Kowalin Lasy Podlesie Spławy Pierwszy Spławy Drugie Suchynia
Rejon Opiekuńczy III Ewelina Nita	Karpiówka Pasieka Pasieka Kolonia Słodków Pierwsza Stróża

FORMY POMOCY

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oferując pomoc w formie świadczeń:

PIENIĘŻNYCH:

ZASIŁEK STAŁY

Komu przysługuje?

Osobie pełnoletniej, samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego zawartego w ustawie o pomocy społecznej tj. 776 zł
Osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie jest niższy od ustawowego kryterium dochodowego na osobę w rodzinie tj. 600 zł

Minimalna kwota zasiłku stałego wynosi miesięcznie 30 zł, a maksymalna 719 zł i jest ustalana na podstawie dochodu uzyskiwanego przez osobę lub rodzinę.

Zasiłek przyznaje się na okres ważności orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia
o stopniu niepełnosprawności. W przypadku osób posiadających stałe orzeczenie lub niezdolnych do pracy z powodu wieku, zasiłek przyznaje się bezterminowo.

ZASIŁEK CELOWY

Kto może otrzymać?

Osoba samotnie gospodarująca lub rodzina, której dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego, tj. odpowiednio 776 zł lub 600 zł na osobę w rodzinie, w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Osoba bezdomna i inna osoba niemająca dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Ustawa nie określa wysokości zasiłku celowego. Kwota zasiłku ustalana jest odpowiednio do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy przy uwzględnieniu możliwości finansowych ośrodka.

Zasiłek celowy jest zasadniczo świadczeniem o charakterze jednorazowym przyznawanym w danym miesiącu kalendarzowym.

ZASIŁEK OKRESOWY

Komu przysługuje?

Osobie samotnie gospodarującej lub rodzinie, której dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego, tj. odpowiednio 776 zł lub 600 zł na osobę w rodzinie.

Przysługuje w szczególności ze względu na: długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Wysokość przyznanego zasiłku okresowego uzależniona jest od dochodu osoby lub rodziny. Zasiłek wypłacany jest do wysokości różnicy pomiędzy kryterium dochodowym ustalonym zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, a faktycznie posiadanym dochodem. Zasiłek okresowy w przypadku osoby samotnie gospodarującej nie może być wyższy niż 418 zł miesięcznie. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł.

Okres na jaki przyznawany jest zasiłek uzależniony jest od indywidualnej sytuacji osoby lub rodziny. Określa go ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. W przypadku przedłużenia okresu wypłacania zasiłku, do dochodu, który stanowi podstawę do określenia wysokości przyznanego zasiłku, nie wlicza się świadczenia wypłacanego w okresie poprzedzającym jego ponowne przyznanie.

ZASIŁEK CELOWY W ZWIĄZKU ZE ZDARZENIEM LOSOWYM, KLĘSKĄ ŻYWIOŁOWĄ LUB EKOLOGICZNĄ

Kto może otrzymać?

Osoba lub rodzina, która poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej. Zasiłek ten może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Ustawa nie określa wysokości zasiłku celowego. Kwota zasiłku ustalana jest odpowiednio do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy przy uwzględnieniu możliwości finansowych ośrodka.

SPECJALNY ZASIŁEK CELOWY

Kto może otrzymać?

Osoba samotnie gospodarująca lub rodzina o dochodach przekraczających ustawowe kryterium dochodowe w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Kwota zasiłku nie może przekraczać odpowiednio kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.

NIEPIENIĘŻNYCH:

Praca socjalna

Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest:

z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej;
ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.
Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód i może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.

Schronienie

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

Świadczenia w ramach wieloletniego programu „Posiłek w domu i w szkole”

W ramach Programu są realizowane działania dotyczące zapewnienia pomocy w zakresie dożywiania:

dzieciom do 7 roku życia,
uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej,
osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, a w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym.

Świadczenia te realizowane są w formie:

posiłku,
świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności,
świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.

Pomoc ta może być przyznana nieodpłatnie osobom i rodzinom, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150 % kryterium dochodowego (patrz art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej).

Interwencja kryzysowa

Interwencja kryzysowa stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin, w tym dotkniętych przemocą, w celu zapobiegania lub pogłębiania się występujących dysfunkcji. Pomocą tą obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód. W ramach takich działań udziela się w szczególności poradnictwa specjalistycznego oraz schronienia dostępnego przez całą dobę. Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.

Usługi opiekuńcze

Pomoc w tej formie przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi te mogą być przyznane także osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni i zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Usługi opiekuńcze obejmują:

pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości,
zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych, kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za specjalistyczne usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi określa w drodze rozporządzenia Minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

Środowiskowy Dom Samopomocy

Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia.

Odpłatność za pobyt:
Udział w zajęciach w ŚDS jest odpłatny według art. 51b Ustawy o Pomocy społecznej, tj. gdy odpłatność miesięczna za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi lub osobom niepełnosprawnym intelektualnie, ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie przekracza kwotę 300% odpowiedniego kryterium dochodowego (kryterium dla osoby samotnie gospodarującej – 776 zł, kryterium dla osoby w rodzinie – 600zł).

Odpłatność wówczas wynosi 5 % kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie. W przypadku, jeśli dochody wymienione w pkt. 1 i 2 nie przekraczają w/w kwot udział w zajęciach jest bezpłatny.

Składki na ubezpieczenie społeczne

Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie. Przez ojca i matkę należy rozumieć również ojca i matkę współmałżonka. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa powyżej, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.

Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.

Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:

ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat;
posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia, o którym wyżej mowa, okresy nieskładkowe ustala się w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę:

pobierającą zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,
bezdomną wychodzącą z bezdomności niepodlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.